Önemli noktalar:
-
Hyperliquid, Temmuz 2025’te yaklaşık 330 milyar dolar işlem hacmi gerçekleştirdi ve kısa süreliğine Robinhood’u geride bıraktı.
-
Bölünmüş zincir tasarımı, merkezi borsalar (CEX) hızını sağlarken, varlıkların saklanması ve işlemlerin zincir üzerinde yapılmasını mümkün kıldı.
-
HLP kasası ve Assistance Fund geri alımları, traderları, piyasa yapıcıları ve token sahiplerini birbirini güçlendiren bir döngüde hizaladı.
-
Büyük bir airdrop, Phantom Wallet entegrasyonu ve kendi kendini finanse eden operasyonlar, kullanıcı çekmeyi ve benimsemeyi sürdürmeyi sağladı.
Kendi layer 1 (L1) blockchain’ini başlattıktan bir yıl sonra, Hyperliquid, Temmuz 2025’te yaklaşık 330 milyar dolar işlem hacmiyle merkeziyetsiz finansın (DeFi) en büyük perpetual (sürekli vadeli) işlem platformlarından biri haline geldi. Dikkat çekici olan ise, arkasındaki çekirdek ekibin sadece 11 kişiden oluştuğunun düşünülmesi.
Bu rehber, böyle bir ölçeğe ulaşılmasını mümkün kılan teknik tasarım ve operasyonel tercihleri inceliyor.
Hyperliquid nedir?
Hyperliquid, özel bir layer 1 üzerine inşa edilmiş merkeziyetsiz bir perpetuals borsasıdır.
Zinciri, birbirine sıkı sıkıya bağlı iki bileşene ayrılmıştır: Onchain emir defteri, marjin yönetimi, likidasyonlar ve takas işlemlerini yöneten HyperCore; ve borsa durumuyla doğrudan etkileşime giren genel amaçlı akıllı sözleşme katmanı HyperEVM.
Her ikisi de, offchain sistemlere bağlı kalmadan tek bir işlem sırası sağlayan HotStuff tarzı bir konsensüs mekanizması olan HyperBFT tarafından güvence altına alınmıştır. HyperEVM, 18 Şubat 2025’te mainnet’te başlatılarak borsa çekirdeği etrafında programlanabilirlik eklemiştir.
Biliyor muydunuz? Hyperliquid, medyan işlem gecikmesini sadece 0,2 saniye (99. persentil gecikmelerin bile 0,9 saniyenin altında) olarak gerçekleştirir ve saniyede 200.000 işleme kadar çıkabilir; bu da hız açısından merkezi borsalarla rekabet eder.
330 milyar dolarlık ay: Veriler ne gösteriyor?
Temmuz, Hyperliquid için şimdiye kadarki en güçlü aydı. Veriler, platformun yaklaşık 319 milyar dolar perpetuals işlem hacmi gerçekleştirdiğini gösteriyor. Bu, DeFi genelinde perpetuals hacminin rekor seviyede 487 milyar dolara ulaşmasına yol açtı; Haziran’a göre %34 artış.
Aynı zamanda, sektör takipçileri spot işlemleri de içeren toplam 330,8 milyar dolarlık bir rakamı vurguladı. Manşetler, bunun Hyperliquid’in kısa süreliğine Robinhood’u geçtiği anlamına geldiğini belirtti.
Karşılaştırma için Robinhood’un Temmuz verileri: 209,1 milyar dolar hisse senedi nominali, 16,8 milyar dolar kripto işlemi ve Robinhood’un yan kuruluşu Bitstamp’ta 11,9 milyar dolar olmak üzere toplam yaklaşık 237,8 milyar dolar.
Birçok yayın, Temmuz’un Hyperliquid’in Robinhood’u üst üste üçüncü ayda geçtiği döneme işaret ettiğini ve bunun sadece 11 kişilik bir ekip için çarpıcı bir sonuç olduğunu belirtti. Üstelik bu rakamlar aylık verilerdir, kümülatif değil. Bu da platformun tek seferlik değil, sürdürülebilir yüksek frekanslı işlem aktivitesi gösterdiği anlamına gelir.
İşlem hacmi için mühendislik
Hyperliquid’in ölçeği, tek bir konsensüs altında dikkatlice bölünmüş bir durum makinesinden gelir.
HyperCore, merkezi emir defterleri, marjin hesaplama, eşleştirme ve likidasyonların tamamını zincir üzerinde tutarak borsa motoru olarak görev yapar. Dokümantasyon, offchain eşleştirmeden kaçınıldığını vurgular. Her varlığın defteri zincir durumu olarak zincir üzerindedir ve fiyat-zaman önceliği ile eşleştirme yapılır.
HyperEVM, aynı blockchain üzerinde Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumlu bir ortamdır. HyperCore ile konsensüs ve veri erişimini paylaştığı için uygulamalar L1’den ayrılmadan borsa etrafında inşa edilebilir.
Her iki bileşen de, tüm sistemde tutarlı işlem sırası sağlayan HotStuff esinli PoS konsensüsü HyperBFT’ye dayanır. Tasarım, düşük gecikmeli kesinlik hedeflerken varlıkların saklanması ve işlemlerin zincir üzerinde yapılmasını sağlar.
Bu yapı, tipik merkeziyetsiz borsa (DEX) modellerinden farklıdır: otomatik piyasa yapıcılar (AMM’ler) genellikle offchain eşleştirme yapar veya hibrit emir defteri DEX’leri emirleri zincir üzerinde tutup eşleştirmeyi offchain gerçekleştirir.
Hyperliquid ise çekirdek borsa mantığını (emir defterleri, eşleştirme, marjin ve likidasyonlar) tamamen zincir üzerinde çalıştırırken, EVM tabanlı uygulamaların doğal entegrasyonuna izin verir.
Operasyon modeli: 11 kişi nasıl CEX hızına ulaştı?
Hyperliquid’in organizasyon yapısı kasıtlı olarak yalındır.
Kurucu Yan, çekirdek ekibin yaklaşık 11 kişiden oluştuğunu belirtmiş, işe alımların hız ve kültürel uyumu korumak için seçici yapıldığını söylemiştir. Vurgu, hızlı büyüme yerine küçük ve koordineli bir grup oluşturmaktadır.
Proje tamamen kendi kendini finanse etmekte ve dış yatırımları reddetmektedir. Yan, bunu sahipliği kullanıcılarla hizalamak ve öncelikleri yatırımcı zaman çizelgelerinden bağımsız tutmak olarak çerçeveliyor. Bu yaklaşım, sermaye yatırımı olmamasını da açıklıyor — odak teknoloji ve topluluk benimsemesinde kalıyor.
Uygulama sıkı bir geri bildirim döngüsü izler. 29 Temmuz’da 37 dakika süren bir API kesintisi emir yürütmesini aksattığında, ekip hızla müdahale etti. Bir DeFi platformu için bu hız, “gönder, düzelt, sahiplen” anlayışının örneği olarak öne çıktı.
Yan, “Yanlış kişiyi işe almak hiç almamaktan daha kötüdür” diyerek yalın kalmanın önemini vurguladı.
Seçici işe alımlar, risk sermayesine bağımsızlık ve hızlı olay yönetimi, küçük bir ekibin merkezi borsa temposunda çalışırken varlıkların saklanmasını ve işlemlerin tamamen zincir üzerinde yapılmasını nasıl mümkün kıldığını açıklıyor.
HLP + Assistance Fund döngüsü
Protokol mekanizmaları, trader aktivitesini likidite sağlama ile hizalar.
Hyperliquidity Provider (HLP) kasası
HLP, HyperCore’da piyasa yapıcılığı ve likidasyonları yöneten protokol tarafından yönetilen bir kasadır. Herkes sermaye yatırabilir; katılımcılar kasanın kar-zararına (PnL) ve işlem ücretlerinin bir kısmına ortak olur. Piyasa yapıcı altyapısını açık ve kurallara bağlı hale getirerek, HLP, diğer yerlerde yaygın olan ikili piyasa yapıcı anlaşmalarına olan bağımlılığı azaltır.
Assistance Fund (ücret geri alımları)
DefiLlama panellerine göre, protokol ücretlerinin %93’ü Assistance Fund’a akar; bu fon token geri alımı ve yakımı yapar, %7’si ise HLP’ye gider. Bu, geri beslemeli bir döngü oluşturur: Daha yüksek organik hacim, daha büyük geri alımları finanse eder, token arzını azaltır ve kasayı desteklemek için bir pay ayırır.
Fonlama mekanikleri
Hyperliquid’de perpetual fonlama tamamen eşler arasıdır, protokol payı yoktur, saatlik ödenir ve saatte %4 ile sınırlandırılmıştır.
Oranlar, sabit faiz (%0,01 sekiz saatte, saatlik orantılı) ile merkezi borsa spot fiyatlarını toplayan bir oracle’dan türetilen değişken primin birleşimidir.
Bu yapı, perpetual fiyatlarının spot ile uyumlu kalmasına yardımcı olur. Ödemeler her iki tarafça yapılır, böylece getiri vaatleri olmadan risk paylaşımı güçlendirilir.
Dağıtım ve topluluk
Hyperliquid’in token dağıtımı kullanıcı odaklıydı.
29 Kasım 2024’te proje, erken katılımcılara yaklaşık 310 milyon HYPE tokeni dağıtan HYPE genesis airdrop’unu başlattı. Bu etkinlik tokenin işlem debutu ile eş zamanlı gerçekleşerek topluluk öncelikli yaklaşımı pekiştirdi. Hyperliquid tokeni, HyperBFT’de staking ve zincir üzerinde gas ödemeleri için kullanılır.
2025 ortalarında Phantom Wallet entegrasyonu ivmeyi hızlandırdı. Analistler ve medya, akış ve benimsemede belirgin bir artış gözlemledi.
VanEck’in Temmuz raporu, Phantom entegrasyonuna bağlı olarak 2,66 milyar dolar işlem hacmi, 1,3 milyon dolar ücret ve yaklaşık 20.900 yeni kullanıcı kaydetti. Ayrı raporlar, ilk 16 günde 1,8 milyar dolar yönlendirilmiş hacmi izledi.
Ürün tarafında, HyperEVM 18 Şubat 2025’te yayına girdi; bu, akıllı sözleşmelerin çalıştırılmasını mümkün kıldı ve cüzdanlar, kasalar ve listeleme süreçlerinin borsa etrafında entegrasyon yolları oluşturdu. Bu esneklik, dış geliştiricilerin ekosisteme bağlanmasını teşvik etti ve yeni piyasaların sürekli açılmasını destekledi.
Biliyor muydunuz? Hyperliquid’in genesis airdrop’u, toplam arzın %31’ine eşdeğer olan yaklaşık 1,6 milyar dolar değerinde HYPE tokenini 90.000 kullanıcıya dağıttı. Zirve fiyatlarda, ortalama airdrop değeri kullanıcı başına 100.000 doların üzerindeydi.
Eleştiriler ve risk faktörleri
Merkeziyetsizlik ve doğrulayıcı seti
2025 başlarında araştırmacılar ve doğrulayıcılar, doğrulayıcı şeffaflığı ve merkeziyetsizlik konusunda endişelerini dile getirdi. Ekip sorunu kabul etti ve güvenliği güçlendirdikten sonra kodu açık kaynak yapacağını belirtti. Ayrıca doğrulayıcı katılımını artırma planlarını açıkladı.
Yoğunlaşma riski
Hyperliquid’in piyasa payı (genellikle merkeziyetsiz perpetuals’ın %75-80’i olarak tahmin edilir) yoğunlaşma riskleri taşır. Yorumcular ağ etkilerinin faydalarını vurgularken, likiditenin tek bir platforma kayması veya şok yaşaması durumunda sistemik risklere dikkat çekti.
Operasyonel olaylar
29 Temmuz’daki 37 dakikalık API kesintisi geçici olarak işlemleri durdurdu. Hyperliquid, ertesi gün kullanıcılara yaklaşık 2 milyon dolar geri ödeme yaptı. Hızlı geri ödeme, yanıt verebilirlik itibarını güçlendirse de, olay kaldıraçlı traderların kesintiler sırasında maruz kaldığı riski ortaya koydu.
Yönetim ve hazine uygulaması
Gözlemciler, protokol tarafından yönetilen kasaların sermayeyi zincir dışı veya zincirler arası nasıl tahsis ettiği ve geri alım mekanizmalarının tasarımını zaman zaman sorgular. Bunlar, Hyperliquid büyürken izlenmesi gereken operasyonel risk alanlarıdır.
Biliyor muydunuz? Hyperliquid, doğrulayıcılar tarafından sürdürülen fiyat oracle’larına dayanır. Bu oracle’lar manipüle edilirse, erken veya yanlış likidasyonlar tetiklenebilir. Bunu önlemek için Hyperliquid, açık pozisyon seviyelerini sınırlar ve oracle fiyatından %1’den fazla sapma gösteren emirleri engeller; ancak HLP kasası bu kısıtlamalardan muaftır.
Son düşünceler: Hyperliquid neden diğerleri duraklarken büyüdü?
Hyperliquid’in olağanüstü büyümesini açıklayan dört faktör vardır.
Birincisi, öncelikle uygulamaya odaklı zincir tasarımı: HyperCore onchain eşleştirme ve marjini yönetirken, HyperEVM bileşenleşme sağlar; her ikisi de HyperBFT altında sıralanır. Bu yapı, neredeyse merkezi borsa seviyesinde gecikme sunarken varlıkların saklanmasını ve durumun tamamen zincir üzerinde tutulmasını sağlar.
İkincisi, ücretlerle finanse edilen geri alımlar (Assistance Fund aracılığıyla) ve açık HLP kasası sayesinde teşviklerin hizalanması, işlem hacimleri arttıkça refleksif bir likidite döngüsü yarattı.
Üçüncüsü, yaklaşık 11 kişilik yalın çekirdek ekip, yönetim yükünü minimize ederek ürün döngülerini hızlandırdı.
Dördüncüsü, dağıtım avantajları (özellikle Phantom Wallet entegrasyonu) onboarding sürtüşmesini azalttı ve zincir üstü türevler için uygun bir döngüde erişimi genişletti.
Uzun vadeli dayanıklılığı değerlendirenler için birkaç izleme noktası öne çıkar:
-
Doğrulayıcıların merkeziyetsizleşmesi ve kodun açık kaynak yapılması planlarının ne ölçüde ilerlediği
-
Spot piyasalar, opsiyonlar ve üçüncü taraf uygulamaların HyperEVM etrafında ne kadar hızlı geliştiği
-
Rakipler benzer modelleri benimsemeye başladıkça gelir ve hacmin ne kadar dirençli kaldığı
Bu makale yatırım tavsiyesi veya öneri içermez. Her yatırım ve işlem hareketi risk taşır; okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.